Bloemendaalseweg 249 A, 2051 GC Overveen Tel: 023-737 0831
Functionele Neuro-Optometrie
Niet aangeboren hersenletsel (NAH)
Fixatie disparatie(FD)
Hersenschudding
Whiplash
De functioneel neuro optometrist is een specialisatie binnen de eerstelijns oogzorg.
​
Deze vorm van oogzorg is erop gericht oplossingen te vinden voor mensen die door een visueel probleem niet goed kunnen functioneren in het dagelijkse leven.
De functioneel neuro optometrist probeert vast te stellen of er door middel van een optische correctie en/of oogoefeningen verbetering van de klachten kan worden verwacht.
Zien moet een automatisch proces zijn dat weinig inspanning kost.
​
De functioneel neuro optometrist kijkt nog verder in de werking van de visuele systeem en zenuw cellen en kunt ook gevorderde orthoptische onderzoeken doen waar nodig.
​
De geteste vaardigheden zijn onder meer:
-
Accommodatie (scherpstellen)
-
Diepteperceptie (3D)
-
Fixatie disparatie(FD) (oogsamenwerking)
-
Functionele gezichtsveld (functioneel perifere zicht)
-
Fusie(oogsamenwerking)
-
Gezichtsscherpte
-
Oog gezondheid (oa. OCT scan waar nodig)
-
Oogstand (oogsamenwerking)
-
Oculaire motiliteit (oogbewegingen)
-
Refractie afwijkingen (met en zonder druppels)
-
Ruimtelijk bewustzijn / visuele aandacht
-
Vergentie (oogsamenwerking)
-
Vestibulo-oculair systeem
-
Visuele perspectief van scherpte en diepte​
Zien:
Zien is meer dan scherp kijken
Zien moet automatisch en moeiteloos zijn
Binoculaire Zichtproblemen:
Een Verborgen Bron van Klachten:
Binoculair zien, het vermogen van beide ogen om als een team samen te werken, is cruciaal voor diepteperceptie, vloeiende oogbewegingen en comfortabel zicht.
​
Fixatie disparatie(FD):
Iedereen die met beide ogen kijkt, heeft fixatie disparatie (FD). Het verschil zit hem in de mate van controle. Een normale FD wordt goed beheerst en bied voordelen, zoals beter diepte zien (3D). Bij een visuele fixatie disfunctie, bijvoorbeeld fixatie disparatie (FD), is de fixatie juist niet goed beheerst, wat leidt tot klachten zoals visueel ongemak, bewegende tekst, bewegend beeld, het dichtknijpen van een oog, lichtgevoeligheid, een instabiel beeld, vermoeidheid en moeite met scherpstellen op verschillende afstanden, zoals bij lezen en beeldschermwerk.
​
Resulterende Klachten:
Deze binoculaire zichtproblemen kunnen zich uiten in verschillende oncomfortabel en verstorende symptomen, waaronder:
​
-
Hoofdpijn: Vooral na visuele taken.
-
Oogvermoeidheid en -spanning: Zelfs bij korte periodes van lezen of computergebruik.
-
Wazig of dubbel zien: Waardoor het moeilijk is om duidelijk te zien.
-
Moeilijkheid met lezen: Plaats verliezen, regels overslaan of langzame leessnelheid.
-
Gevoeligheid voor licht: Fel licht kan overweldigend zijn.
-
Duizeligheid of vertigo: Een onvast of gedesoriënteerd gevoel.
-
Misselijkheid: Vooral bij visuele beweging of complexe visuele omgevingen.
-
Moeilijkheid met diepteperceptie: Waardoor het moeilijk is om afstanden in te schatten en te navigeren.
-
Problemen met evenwicht en coördinatie: Verhoogde onhandigheid of moeilijkheid met sporten.
-
Angst en concentratieproblemen: De constante strijd met het zicht kan emotioneel uitputtend zijn.​
Binoculaire Zichtproblemen na Hersenschade:
​
Hoe Hersenschade het Binoculair Zien Beïnvloedt:
Hersenschade kan de complexe neurale paden verstoren die de ooguitlijning, focus en coördinatie controleren.
Deze verstoring kan leiden tot verschillende binoculaire disfuncties, waaronder:
​
-
Fixatie disparatie(FD): Moeite met fixatie/oogsamenwerking. Zie boven.
-
Convergentie-insufficiëntie: Moeite om de ogen naar binnen te draaien om op objecten dichtbij te focussen.
-
Convergentie-excess: Ogen draaien te veel naar binnen, zelfs op afstand.
-
Divergentie-insufficiëntie: Moeite om de ogen naar buiten te draaien om op objecten ver weg te focussen.
-
Divergentie-excess: Ogen draaien te veel naar buiten, zelfs dichtbij.
-
Verticale Heteroforie: Eén oog dat iets hoger richt dan het andere.
-
Accommodatie Disfunctie: Moeite met focussen of het veranderen van focus.
-
Vestibulaire en nek-oogbewegingen: Moeite met het bewegen van het hoofd, bij positieveranderingen, bij bewegende beelden, of problemen met het volgen van objecten.​
-
Visuele middenlijnverschuiving: Een verschuiving van het visuele centrum verstoort het evenwicht in visueel-ruimtelijke processen.
De Extra Last van Hersenletsel:
In het geval van hersenschade kan de impact van binoculaire disfunctie worden vergroot. Het reeds verminderde vermogen van de hersenen om informatie te verwerken en verschillende functies te reguleren, kan deze visuele klachten nog heviger en moeilijker te beheersen maken. Het verminderde vermogen van de hersenen om visuele verkeerde uitlijningen te compenseren, kan leiden tot een vicieuze cirkel van ongemak en functionele beperkingen. Kortom, de hersenen hebben minder middelen om de extra visuele belasting het hoofd te bieden.
​
Soms ontstaan visuele en oogklachten niet door een probleem met de ogen zelf, maar doordat de hersenen onvoldoende capaciteit hebben om alle zintuiglijke informatie, waarbij de visuele input dominant is, efficiënt te filteren en verwerken.
Hoop op Verbetering:
Gelukkig zijn binoculaire zichtproblemen vaak behandelbaar. Door middel van gerichte (therapeutische) kijkoplossingen op het juiste moment en/of visuele therapie, is het mogelijk om de oogcoördinatie te verbeteren, de visuele paden te versterken en de sensomotorische koppeling te verbeteren.
Door deze onderliggende visuele problemen aan te pakken, kunnen personen die herstellen van hersenschade of een whiplash aanzienlijke verminderingen van hun klachten ervaren en een merkbare verbetering van hun algehele functioneren en kwaliteit van leven.
Het is belangrijk om een gekwalificeerde professional te zoeken die gespecialiseerd is in neuro-optometrie en binoculaire zichtbeoordeling om een juiste evaluatie en een persoonlijk behandelplan te krijgen.
​
Niet elke optometrist in Nederland is een neuro optometrist. Neuro optometrie zit niet standaard in het curriculum van de HBO optometrie opleiding, maar is een post HBO specialisatie via internationale organisaties zoals, BOAF, NORA, OEPF, BABO en COVD.
​
Overzicht van mogelijke Neuro optometrische behandelingen:
​​​
-
Brillen en contactlenzen: met de juiste lenzen zorgen voor een optimaal zicht die de oogsamenwerking en visuele functies ondersteunen. Ook bij multifocale dragers moet opnieuw gekeken worden naar de juiste kijk oplossingen.
-
Visuele training: met behulp van oefeningen de oogsamenwerking en andere visuele vaardigheden verbeteren. Dit is het trainen van oog- en hoofd-oogbewegingen, ogen richten en fixeren, ogen scherpstellen, oog- en lichaam coördinatie, ruimtelijk zien, visueel aanpassingsvermogen en visuele perceptie.
-
Sector occlusie: met behulp van occlusie filters op de brillenglazen bepaalde visuele velden activeren.
-
Yoked Prism: met behulp van functionele prismaglazen, bepaalde visuele gebieden stimuleren en/of te helpen met een betere sensorisch-motorische koppeling. Kan therapeutisch ingezet worden maar kan ook een definitieve oplossing blijken te zijn.
-
Prismabril: het visueel systeem ondersteunen met compenserende prisma’s. Dit wordt soms gedaan bij een verkeerde oogstand die onvoldoende door de persoon gecorrigeerd kan worden. Kan therapeutisch ingezet worden maar kan ook een definitieve oplossing blijken te zijn.
-
Syntonics en kleurfilters: met behulp van kleurfilters de neurale balans tussen focaal en ruimtelijk zien verbeteren. ​
Fixatie disparatie (FD)
Pola test zonder FD
Pola test met FD
Fixatie disparatie en stereo diepte
Doordat de ogen de wereld vanuit iets verschillende hoeken waarnemen, zijn de door de ogen waargenomen hersenbeelden iets verschillend van elkaar en ontstaat er een geringe fixatie disparatie. Deze fixatie disparatie is normaal en wordt door de hersenen gebruikt om een stereoscopische dieptebeeld waar te nemen.
​
Fixatie
Het gevoeligste punt in het oog noemen we de fovea. De precisie van het fixeren met de fovea en het kunnen behouden van deze fixatie wordt geëvalueerd.
Horopter en Vieth–Müller circle
Dit kan theoretisch worden gedefinieerd als de punten in de ruimte die vertegenwoordigd worden op overeenkomstige punten op de twee netvliezen van de twee ogen, dat wil zeggen op anatomisch identieke punten.
Gebied van Panum
Het gebied in de ruimte rondom een horopter waarin afbeeldingen die op verschillende punten op de twee netvliezen verschijnen nog als enkel beelden waargenomen worden. Als visuele doelen buiten dit gebied verschijnen ervaart de waarnemer dubbel zicht
Ongewenste fixatie disparatie(FD)
Wanneer wij naar een object kijken en de visuele beelden precies op de twee foveae terechtkomen, dan is er sprake van een bi-foveale fixatie en het gebied van Panum is mooi gebalanceerd over het object heen. Wanneer er door een bepaalde oogspier aansturing en/of beperking de visuele beelden niet precies op een of beide foveae terecht kunnen komen en op de grens van het ruimtelijke kijkgebied van Panum komen te liggen, dan is er sprake van een ongewenste fixatie disparatie(FD). Deze vorm van FD levert klachten en/of problemen bij het functioneren op. Indien de fovea beelden buiten het gebied van Panum vallen dan ziet de waarnemer dubbel.
Wanneer het te veel inspanning kost om binnen het gebied van Panum te blijven kijken, dan ontwikkelt men adaptaties (bv. onderdrukking). Bij geen/onvoldoende adaptatie ontwikkelt er visuele ongemak/klachten (asthenopie). Beide situaties hebben een negatieve invloed op de visuele informatieverwerking, energie, comfort, concentratie, efficiëntie en prestatie.
Storende fixatie disparatie(FD) is een visueel probleem waarbij de twee ogen niet goed samenwerken en er een verkeerd beeld gevormd wordt, wat vooral jonge mensen ernstig kan belemmeren in hun ontwikkeling.
Visuele problemen zijn niet altijd direct zichtbaar, maar als zich de volgende symptomen voordoen moet u alert zijn:
​
-
begrijpend lezen
-
branderige ogen
-
concentratieverlies
-
gedragsproblemen
-
gevoeligheid voor licht
-
hoofdpijn
-
leestempo
-
lezen met vinger
-
nekklachten
-
onhandige motoriek
-
regels overslaan
-
slechte werkhouding
-
slordig handschrift
-
tekst danst
-
vermijden van lezen
-
vermoeidheid
​
Van de informatie die we dagelijks verwerken is 80% visueel en bij top sporters zelfs 90%.
Goede visuele vaardigheden zijn dus belangrijk om goed te kunnen presteren. De symptomen lijken veel op dyslexie, namelijk lees-, leer- en schrijfproblemen.
Goed nieuws:
De functionele neuro optometrist kunt de juiste balans tussen beide de ogen herstellen door speciaal aangemeten hulpmiddelen en/of visuele therapie.
Prismabrillen
Voorbeeld casus (Oogbewegingen bij lezen​)
-
In het bovenstaande voorbeeld zien we dat een prismacorrectie het verticale hoogteverschil tussen de ogen heeft geëlimineerd.
-
Er is echter nog steeds veel onrust aanwezig.
-
De onrust zal worden aangepakt met verdere visuele training.
-
Dit toont aan dat prisma voorschrijven vaak slechts een deel van de oplossing is.
Prisma is een speciale optische correctie wat licht kunt buigen. Het wordt door binoculaire specialisten gebruiken om oogsamenwerking te optimaliseren door therapie en/of behandelingen. Prisma is maar een van meerdere tools tot de beschikking van de binoculaire specialist.
Prismabrillen zijn een krachtig hulpmiddel om bepaalde visuele motorische en/of visuele fusie en/of visuele ruimtelijke tekortkomingen te compenseren. Er zijn compenserende prisma's en functionele prisma's. De hoeveelheid, richting en zorgvuldige verdeling tussen de ogen zijn cruciaal voor succesvolle resultaten.
Prismabrillen kunnen de uiteindelijke oplossing zijn, maar kunnen ook een belangrijke stap zijn in de behandeling naar herstel.
Het is van uiterste belang dat prisma alleen worden aangemeten door professionals met voldoende opleiding in het binoculaire zien. Hier moet u denken aan orthoptisten, oogartsen en optometristen met post-hbo/bachelor binoculaire opleidingen zoals neuro optometristen en sommige functionele optometristen. Bij Liebenberg wordt prisma metingen alleen door neuro optometrist, Niel Liebenberg, uitgevoerd.
Prisma aangemeten betekent niet gelijk dat het ook in het recept voorkomt, het ligt aan meerdere factoren. In Nederland hoort men vaak van de MKH("Mess- und Korrektionsmethodiek nach H.J. Haase") prisma test. Er is geen enkele test om prisma voor te schrijven. Bij Liebenberg wordt er meerdere tests gedaan bv, meerdere pola tests, MKH, Mallet, Saladin, FD curve metingen, oog tracker, Hess, etc. Elke test heeft een unieke situatie en geeft een stukje van de puzzel.
​
Het autonome zenuwstelsel, het accommodatie systeem, het evenwicht systeem en de relatie tussen de systemen moeten ook meegenomen worden in de afweging van het voorschrijven van hulpmiddelen en/of visuele therapie. Neurologische pathologie moet natuurlijk ook worden uitgesloten.
Het is belangrijk dat de hersenen de juiste beelden door de ogen aangeboden krijgen en dan dat de hersenen weer leren hoe om de beelden samen te voegen om een mooie en sterke stereoscopische beeld waar te nemen.
Bij prisma afwijkingen doen wij altijd afwegingen in het van aanpak tussen het voorschrijven van prisma en/of visuele therapie. Indien het wel een prisma wordt, dan is het doel ook om het af te bouwen waar mogelijk.
Zonder de juiste hersenbeeld en hersenperceptie, weet de hersenen niet hoe ze de ogen aan moeten sturen. Wij werken dus vanuit de ogen naar je hersenen en weer terug zodat kijken weer moeiteloos worden.
De kunst is om de juiste behandeling(soms inclusief een prisma) op het juiste moment voor te schrijven.
​​
Dyslexie
Dyslexie kan helaas niet verholpen worden. De functionele neuro optometrist kunt met speciale glazen zorgt voor een rustiger en prettige beeld. Door te zoeken naar de meest optimale visuele wegen gaat informatieverwerking ook efficiënter. Voor de speciale bril maakt de neuro optometrist gebruik van verschillende golflengtes van licht, de buiging van licht naar optimale netvlies gebieden, filtering van licht en focussen van licht.
U bent daardoor veel minder snel vermoeid wat het dyslexieprobleem positief beïnvloedt.
VISUAL MIDLINE SHIFT SYNDROME
Na een neurologische aandoening zoals TBI/NAH of CVA kunnen er mismatches optreden in de neuro motorische en visuele ambiente(omgevings)verwerkingsproces, waardoor er verschuivingen ontstaan in het perspectief van de visuele en neuromotorische middellijn van een persoon. Deze verschuiving in de middellijn kan ervoor zorgen dat iemand zijn lichaam lateraal of anterieur/posterieur verschuift, waardoor het evenwicht, de houding en het looppatroon worden beïnvloed.
Symptomen zijn onder meer: duizeligheid of misselijkheid, ruimtelijke desoriëntatie, consequent aan één kant van de gang of kamer blijven, tegen voorwerpen botsen tijdens het lopen, veranderingen in houding en evenwicht.
Manipulatie van de visuele input kan helpen om de mismatch te compenseren en kan een significante verbetering in de symptomen en het functioneren opleveren. Compenserende en/of functionele prismacorrecties zijn vaak de gebruikte hulpmiddelen.
AMBLYOPIE (LUI OOG)
Wat is amblyopie
Amblyopie is een visie-ontwikkelingsstoornis waarbij een oog een normale gezichtsscherpte niet bereikt, zelfs met voorgeschreven brillen of contactlenzen. Amblyopie begint meestal tijdens de kindertijd en vroege kinderjaren. In de meeste gevallen wordt slechts één oog aangetast. Maar in sommige gevallen kan amblyopie in beide ogen voorkomen.
​
Wat veroorzaakt een lui oog?
Er zijn drie soorten lui oog, gebaseerd op de onderliggende oorzaak:
​​​
-
Refractieve amblyopie. Soms wordt een lui oog veroorzaakt door ongelijke brekingsfouten in de twee ogen, ondanks perfecte ooguitlijning. Eén oog kan bijvoorbeeld een significante bijziendheid of verziendheid hebben, terwijl het andere oog dat niet heeft. Of een oog kan aanzienlijk astigmatisme hebben en het andere oog niet. In dergelijke gevallen vertrouwt het brein op het oog met minder niet-gecorrigeerde refractiefout en stemt het wazige zicht van het andere oog af, waardoor amblyopie in dat oog wordt veroorzaakt door onbruik. Dit type lui oog wordt refractieve amblyopie (of anisometropische amblyopie) genoemd.
-
Een niet-gecorrigeerde refractie-afwijking in een of beide ogen.
-
een verziendheid (hypermetropie) van > +3.50 D(dioptrie).
-
een bijziendheid (myopie) van > -3.00 D.
-
een astigmatisme (cylinder).
-
van >1.50 D in het horizontale of verticale vlak.
-
van >1.00 D in een schuine vlak.
-
-
-
-
Strabismische amblyopie. Strabismus is de meest voorkomende oorzaak van lui oog. Om dubbel zicht door slecht uitgelijnde ogen te voorkomen, negeren de hersenen de visuele invoer van het verkeerd uitgelijnde oog, wat leidt tot amblyopie in dat oog (het "luie oog"). Dit type amblyopie wordt strabismische amblyopie genoemd.​
-
Deprivatie amblyopie. Dit is een lui oog dat wordt veroorzaakt door iets dat verhindert dat licht het oog van een baby binnendringt en wordt gefocust, zoals een aangeboren cataract(staar). Een snelle behandeling van aangeboren staar met een staaroperatie is noodzakelijk om een ​​normale visuele ontwikkeling te laten plaatsvinden en een visuele handicap van een lui oog te voorkomen.​
​
Wanneer behandelen
Vroeg detecteren. Als een lui oog vroeg in het leven wordt gedetecteerd en onmiddellijk wordt behandeld, kan een verminderd gezichtsvermogen worden vermeden. Maar een onbehandeld lui oog kan permanent verlies van het gezichtsvermogen in het aangetaste oog/ogen veroorzaken.
​
Naar schatting heeft ongeveer 2 tot 3 procent van de Amerikaanse(en Nederlandse) bevolking enige mate van amblyopie.
Het is belangrijk om te weten dat amblyopische ogen niet blind zijn en toch als onderdeel van het visuele systeem moeten worden behandeld om de dieptewaarneming en ruimtelijke prestaties te maximaliseren.
Daarom adviseren we dat u of uw kind een grondige binoculaire(oogsamenwerking) onderzoek ondergaat om de mogelijkheden te onderzoeken.
Men heeft lang aangenomen dat behandeling na de leeftijd van 8 jaar geen effect heeft. Er is echter groeiend wetenschappelijk bewijs dat de behandeling van amblyopie ook bij volwassenen ondersteunt. De neuroplasticiteit bij een volwassene is beduidend lager dan bij een jong kind.​
​​
Behandeling
Binoculaire(dichoptische) behandeling van amblyopie heeft veelbelovende resultaten laten zien bij de aanpak van unilaterale anisometropische, strabismische of gemengde vormen van amblyopie.
​
1. Afplak therapie: De behandeling van amblyopie, die plaatsvindt onder begeleiding van een oogarts, bestaat vaak uit het afplakken van het goede oog en het dragen van een bril met volledige sterkte. Het is belangrijk dat deze behandeling, indien nodig, op jonge leeftijd, vóór 8 jaar, wordt gestart.
2. Binoculair: We gebruiken binoculaire dichoptische behandelingsopties om amblyopie als onderdeel van het geheel te behandelen. (Ouder dan 8 jaar.)
​
In onze praktijk behandelen wij alleen refractieve amblyopie. Wij behandelen geen strabismische amblyopie vanwege het potentiële risico op onbehandelbare diplopie (dubbelzien).
Om het meest geschikte behandelplan voor uw specifieke geval te bepalen, is een uitgebreid consult noodzakelijk. Dit consult omvat een gedetailleerd onderzoek(Fixatie disparatie onderzoek) om de fijnere details van uw refractieve amblyopie te beoordelen.
Onze behandelingsaanpak voor refractieve amblyopie omvat doorgaans:
-
Fixatie disparatie afspraak en het opstellen van een persoonlijk recept "recept".
-
Het verstrekken van corrigerende brillen en/of het aanpassen van contactlenzen.
-
Het gebruik van het Amblyoplay dichoptische behandelprogramma.
-
Het gaat icm. dragen van een gepaste correctie. (Helder beeld op het netvlies)
-
https://www.amblyoplay.com/ ​​
Functionele Oogzorg Nederland (FON) is een multidisciplinaire oogzorgorganisatie.
Opticiens, optometristen en orthoptisten werken nauw samen met professionals uit het onderwijsveld en de (para)-medische wereld. Doel is om het publiek te informeren en te adviseren over visuele problemen en de nadelige gevolgen hiervan. Functionele Oogzorg Nederland onderhoudt ook nauw contact met de oogheelkunde en werkt samen met de sportwereld en organisaties als de ANWB Rijopleiding, REX Advocaten en de Whiplash Stichting Nederland.
