AMBLYOPIE (LUI OOG)
Amblyopie is een visie-ontwikkelingsstoornis waarbij een oog een normale gezichtsscherpte niet bereikt, zelfs met voorgeschreven brillen of contactlenzen. Amblyopie begint meestal tijdens de kindertijd en vroege kinderjaren. In de meeste gevallen wordt slechts één oog aangetast. Maar in sommige gevallen kan amblyopie in beide ogen voorkomen.
Een lui oog, ofwel amblyopie is anders dan bijziend of verziend, je kunt een lui oog wel trainen om je zicht te verbeteren.
Wat veroorzaakt een lui oog?
Er zijn drie soorten lui oog, gebaseerd op de onderliggende oorzaak:
Strabismische amblyopie. Strabismus is de meest voorkomende oorzaak van lui oog. Om dubbel zicht door slecht uitgelijnde ogen te voorkomen, negeren de hersenen de visuele invoer van het verkeerd uitgelijnde oog, wat leidt tot amblyopie in dat oog (het "luie oog"). Dit type amblyopie wordt strabismische amblyopie genoemd.
Refractieve amblyopie. Soms wordt een lui oog veroorzaakt door ongelijke brekingsfouten in de twee ogen, ondanks perfecte ooguitlijning. Eén oog kan bijvoorbeeld een significante bijziendheid of verziendheid hebben, terwijl het andere oog dat niet heeft. Of een oog kan aanzienlijk astigmatisme hebben en het andere oog niet. In dergelijke gevallen vertrouwt het brein op het oog met minder niet-gecorrigeerde refractiefout en stemt het wazige zicht van het andere oog af, waardoor amblyopie in dat oog wordt veroorzaakt door onbruik. Dit type lui oog wordt refractieve amblyopie (of anisometropische amblyopie) genoemd.
Deprivatie amblyopie. Dit is een lui oog dat wordt veroorzaakt door iets dat verhindert dat licht het oog van een baby binnendringt en wordt gefocust, zoals een aangeboren cataract(staar). Een snelle behandeling van aangeboren staar met een staaroperatie is noodzakelijk om een normale visuele ontwikkeling te laten plaatsvinden en een visuele handicap van een lui oog te voorkomen.
Behandeling:
Afplak therapie - gouden standaard. Mist oogsamenwerking.
Atropine druppels - bijwerkingen.
Dichoptic therapie - lui oog stimuleren in een twee oog omgeving.
Combinatie amblyopie therapie en dichoptic therapie - nieuwste trend. (Bv. VIVID)
Als een lui oog vroeg in het leven wordt gedetecteerd en onmiddellijk wordt behandeld, kan een verminderd gezichtsvermogen worden vermeden. Maar onbehandeld lui oog kan permanent verlies van het gezichtsvermogen in het aangetaste oog veroorzaken.
Naar schatting heeft ongeveer 2 tot 3 procent van de Amerikaanse(en Nederlandse) bevolking enige mate van amblyopie.
De gouden standaard behandeling is steeds om de goede oog af te plakken. Hierdoor wordt de patient gedwongen om met het lui oog te kijken en zodoende de geassocieerde hersenconnecties voor de lui oog te prikkelen en te vast te leggen. Deze behandeling werkt beste op een jonge leeftijd. Het doel is dus om de visus van de lui oog te verbeteren en dan wordt er gehoopt dat de oogsamenwerking vanzelf goed zult zijn wanneer de ogen weer samen kijken. Vaak lukt het behandeling heel goed, soms niet en alles ertussen is ook mogelijk. Doordat de oogsamenwerking niet veel aandacht krijgen gedurende deze periode van behandeling en het feit dat de hersenen heel snel ontwikkelt gedurende deze jonge leeftijd, wordt er vaak kleine aanpassingen (adaptaties) door de hersenen gemaakt wat de perfecte en stabiele oogsamenwerking belemmeren en dat gaat ten kosten van optimale visuele functionering. Kinderen op een jonge leeftijd zijn erg afhankelijk van moeiteloos en stabiele zicht om de informatie, wat zij nog moet leren, effectief op te slaan en te leren. Bij (geringe) visuele dysfuncties gaat de energie naar kijken en niet naar informatie verwerking. Denk aan problemen bij leren, lezen, concentreren, sporten etc.
Wat nu?
Indien er een vermoede bestaat dat er na afloop van de afplak therapie problemen zijn met visuele taken, dan is het verstandig om een ervaren functionele optometrist/orthoptist te bezoeken.
Houd in gedachten dat de VIVID dichoptic therapie prima naast de afplak therapie gedaan kunt worden.
VIVID VR (Virtual reality):
James Blaha, ontwikkelaar van de Vivid VR visuele training programma, had van zijn lui oog afgekomen door gebruikt te maken van VR. Hij bedacht speciale software voor de Oculus Rift die van oogtraining een leuk spel zou maken. Het is hem gelukt en nu is Vivid Vision een systeem dat door optometristen in de Verenigde Staten wordt gebruikt om andere mensen van amblyopie te genezen. Ook op oudere leeftijden.
VIVID NU OOK IN NEDERLAND
In Nederland zijn wij de eerste functioneel optometrie praktijk wat met Vivid werken.
Ik adviseer steeds kinderen onder de 7 jaar met een luie oog, om als eerste het traject met hun oogarts en orthoptist te doorlopen. Indien er na afloop nog problemen zijn bij de visuele functioneren bv. problemen bij lezen, leren, concentratie, sporten, onrustig kijken etc. adviseer ik een functioneel optometrische onderzoek.
Indien we na het onderzoek geconstateren dat de ogen verder getraind kunnen worden om beter samen te kunnen werken, dan is de Vivid een ideaal hiervoor.
De Vivid systeem maakt het mogelijk om een oog te trainen in een twee oog (bioculair) omgeving. Dus wordt het probleem-oog gestimuleerd en geleerd om zinvol mee te doen in de normale kijk omgeving van de twee ogen, zonder om het goede oog af te plakken.
Andere problemen met oog samenwerken en functioneren kunnen ook uitstekend worden verbeterd.
Oudere kinderen en volwassenen met lui oog:
Jarenlang geloofden experts dat als behandeling met amblyopie niet heel vroeg in het leven werd gestart, er geen verbetering van de gezichtsscherpte mogelijk was. De kritieke periode voor interventie zou rond de leeftijd van 8 zijn.
Maar nu lijkt het erop dat met behulp van computerprogramma's die neurale veranderingen stimuleren, ook oudere kinderen en zelfs volwassenen met een langdurige lui oog kunnen profiteren van amblyopie behandeling die leiden tot verbeteringen in gezichtsscherpte en contrastgevoeligheid.
Een dergelijk programma - VIVID VISION genaamd - heeft een verbeterd gezichtsvermogen en stereoscopische diepte opgeleverd bij oudere kinderen met een lui oog en volwassenen met langdurige amblyopie.
Afplak therapie is bedoeld om het luie oog te stimuleren en de gezichtsvermogen te verbeteren, maar het doet niets om het luie oog te integreren bij het binoculair(twee ogen) zien.
VIVID VISION is uiterst geschikt om naast de afplak therapie het luie oog te stimuleren om ook optimaal samen te werken en diepte zicht te ontwikkelen.
Voor de door mij voorgeschreven behandelingen gebruik ik de beginsels van de neurologie zoals de neuroplasticiteit, "perceptual learning" en herhaling. Hiervoor is de thuis programma een perfecte behandeling naast de praktijk sessies. De patient kunt op afstand begeleid worden terwijl hij/zij thuis, met eigen VR toestel, zo vaak oefent als nodig zonder steeds naar Overveen te moeten reizen.
Indien u meer informatie wenst staan wij voor u klaar!
LET OP: Vivid mocht alleen worden toegepast door professionals met de nodige ervaring en opleiding in binoculair en neuro optometrie.